خون شناسی Hematology (آزمایش خون)
- گلبول های قرمز: اکسیژن را در بدن حمل میکنند.
- گلبول های سفید: عمل اصلی گلبول سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم از بدن است.
- Hemoglobin همو گلوبین: پروتئین حامل اکسیژن در خون است در واقع همو گلوبین ماده غنی شده از آهن میباشد که به همین خاطر کمبود آهن موجب ناتوانی در انتقال اکسیژن و کم خونی در بدن شده، خستگی مزمن و رنگ پریدگی را به همراه دارد.همو گلوبین پایین یعنی کم خونی در بدن، زیر ۱۰mg/dl کم خونی محسوب میشود.
- Hematocrite هما توکریت: درصد گلبول های قرمز به کل حجم خون مقدار همو توکریت را بیان می کند.مثلا همو توکریت ۴۳ درصد یعنی در ۱۰۰ میلی لیتر خون ۴۳ درصد گلبول قرمز وجود دارد، وقتی هما توکریت به زیر ۳۰ درصد برسد به معنای کم خونی است.
- MCV سایز متوسط گلبول های قرمز را تعیین میکند وقتی این سایز از حد متعارف بزرگتر باشد به آن کم خونی ماکروسیتیک می گویند که ناشی از کمبود ویتامین B12 می باشد و اگر این سایز از حد نرمال خود کوچکتر باشد به آن کم خونی میکرو سیتیک می گویند که ناشی از کمبود آهن می باشد.
- MCH مقدار متوسط همو گلوبین درون گلبول قرمز را تعیین می کند که رابطه مستقیم با MCV دارد، وقتی هموگلوبین درون گلبول قرمز رقیق شود یا کاهش یابد گلبول قرمز کم رنگ می گردد که دلیل فقر آهن میباشد.
- ESR میزان رسوب خون میباشد و نمایانگر انواع عفونت است البته افزایش سن باعث افزایش ESR میگردد.
بیو شیمی Biochemistry (آزمایش ادرار / خون)
- قند خون یا Fasting Blood Sugar که با واژه Fasting همراه است مشخص کننده این است که این تنها آزمایشی است که احتیاج است فرد ناشتا باشد یعنی در حالت گرسنگی ۱۲ ساعته این مقدار از ۱۰۵ میلی گرم در دسی لیتر کمتر باشد حال افزایش از این مقدار به معنای آن نیست که فرد دچار عارضه دیابت گردیده است بلکه میبایست در نظر داشت که بین ۷۰-۶۵ نرمال و بین ۱۱۰-۱۰۰ باید به توصیه های رژیمی جهت پیشگیری از ابتلا به دیابت اقدام نماید.
- اوره نبتروژن خون (Blood Urea Nitrogen (BUN این آرمایش برای بررسی عملکرد کلیه ها انجام میگردد،اوره با شکسته شدن پروتئین ها در بدن توسط کبد تولید می شود و از طریق ادرار دفع میشود، در واقع این تست عملکرد کبد را نشان میدهد اگر کلیه ها قادر نباشند که اوره را به صورت طبیعی از بدن دفع کنند، مقدار BUN بالا می رود، سوء تغذیه یا نوشیدن آب بسیار زیاد باعث کاهش اوره نبتروژن خون میشود.
- اوره Urea اوره خون در تست اوره و جرم اتمی نیتروژن اوره در آزمایش BUN اندازه گیری میشود.
- کراتنین Creatinine آزمایش کراتنین نیز همانند تست اوره معیار بسیار خوبی جهت ارزیابی کلیه می باشد، مقدار کراتنین را میتوان هم از خون و هم از طریق ادرار اندازه گیری نمود، کراتینین ، پروتئینی است که توسط عضلات تولید و وارد جریان خون می شود، در حالت طبیعی که کلیه ها بطور نرمال کار میکنند ، میزان تولید کراتینین با دفع آن مساوی است.
- اسید اوریک Uric Acid اسید اوریک در خون جذب شده و از کلیه ها می گذرد و ازراه ادرار بیرون می آید.
درد شدید پا
اسید اوریک بالا هشدار بسیار خوبی است که نشاندهنده این است که فرد مبتلا به آن مستعد دریافت بیماری هایی همچون نقرس، سنگهای کلیوی یا نارسایی کلیوی میباشد، رعایت رژیم غذایی مناسب از بروز این امراض جلوگیری میکند. باید در نظر داشت که استرس موجب افزایش سطح اسید اوریک میگردد. خوردن گوشت قرمز در ایجاد این عارضه نقش بسزایی دارد همچنین بالا رفتن اسید اوریک درد بسیار شدید در ناحیه پایین شست پا را همراه دارد، مصرف قرص الوپورینول مفید به فایده است.
- کلسترول Cholesterol کلسترول، نوعی چربی است مولکول های چربی پس از جذب از روده در سیستم گردش خون توسط کلسترول حمل میشوند. قسمت اعظم کلسترول در داخل بدن و توسط کبد ساخته می شود و بقیه آن با مصرف غذاهای پر کلسترول و پر چرب وارد بدن می شود و در بعضی از انواع غذاهای خاص از جمله لبنیات، تخم مرغ و گوشت یافت میشود. کلسترول خون کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر نششان از سلامت فرد است ولیکن اگر از این مرز تجاوز کند، شخص درخطر ابتلا به حمله قلبی قرار دارد.
- کلسترولLDL: این نوع کلسترول خاصیت چسبندگی دارد و به جدار داخلی دیواره رگ ها می چسبد و باعث باریک شدن و در نهایت انسداد مجرای داخلی رگ ها می شود لذا به کلسترول بد معروف است.
- کلسترولHDL: این نوع کلسترول، کلسترول هایLDL موجود در طول دیواره ی رگ ها را پیدا کرده و به آن ها می چسبد و آن ها را از جدار رگ ها پاک می کند در نتیجه از باریک شدن و انسداد رگ ها جلوگیری مینماید. به همین جهت به کلسترول خوب معروف است.
- کلسترول VLDL :این نوع کلسترول مولکول های چربی را از کبد به دیگر قسمت های بدن حمل می کند و بعد از انتقال چربی به بافت ها تبدیل به کلسترولLDL میگردد، مقدار نرمال آن تا سقف ۴۰ میلی گرم در هر دسی لیتر کاملا طبیعی است.
- تری گلیسرید Triglycerides وقتی شما بیش از حد مورد نیاز، غذا میخورید این کالری اضافی به تری گلیسرید تبدیل می شود و در سلول های چربی بدن شما ذخیره می شود. تری گلیسریدها به عنوان یک منبع ذخیره انرژی برای بدن عمل می کنند.
هنگامی که شما به مقداری انرژی نیاز داشته باشید، بدن این چربی ها را تجزیه می کند و به انرژی تبدیل می کند تا سلول ها بتوانند از آن استفاده کنند. اما افزایش مقدار تری گلیسرید در خون می تواند سرخرگ ها را مسدود کند،تری گلیسرید ترازوی خوبی برای سنجش میزان سلامتی قلب است. تری گلیسیرید بالا معمولا با اضافه وزن همراه است و در این وضعیت خطر حمله مغزی و قلبی، به طور کلی بالا می باشد. - (S.G.O.T (AST آنزیمی است که تا حد زیادی بترتیب در کبد، قلب، کلیه و تا حدی در ماهیچه ها یافت میشود و بیشتر علامت اختلال کبدی است، وقتی سلول کبد آسیب می بیند این آنزیم در خون آزاد میشود و مقدار این آنزیم از حد متعارف بالا تر میرود.
- (S.G.P.T (ALT آنزیمی است که همانند AST بیشتر در سلول های کبد و کلیه یافت می شود. تعیین این مقدار جهت آنالیز بیماری در فرد است مثلا در بیماری های کبدی، سطح ALT بالاتر از AST است و اگر نسبت افزایش SGOT بیشتر از SGPT باشد احتمالا سیروزیا هپاتیت فعال مزمن وجود دارد.
بررسی هورمون Hormone Analysis
- T3 & T4: تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) دو هورمون غده تیروئید هستند، ید در تولید هورمون های تیروئیدی بسیار حائز اهمیت است، کم کاری تیروئید باعث کاهش بسیاری از فعالیتهای بدن میشود بطور مثال فراموشکاری، خستگی و خواب آلودگی و یا صورت پف آلود میتواند عوارض این کمبود باشد.
- TSH: ترشح هورمون تیروئید یا محرک تیروئید (TSH) ، آزاد سازی هورمونهای تیروئیدی را کنترل میکند، اگر هورمون تیروئید در خون کاهش پیدا کند. ترشح TSH افزایش می‌یابد و در نتیجه سطح ،T3 و T4 در خون بالا میرود و درزمانی که تغییرات TSH از T4 پیروی نکند تست TU توصیه می شود.
| آزمایش تی اس اچ با تی فور و تی تری مقایسه میشود، جدول ذیل میتواند مرجع خوبی باشد. |
| TSH (بالا)، T4(نرمال) ، T3 (نرمال) = کم کاری تیروئید خفیف |
| TSH (بالا)، T4 (کم)، T3 (کم / متوسط) = کم کاری تیروئید |
| TSH (کم)، T4 (نرمال) ، T3 (نرمال) = هایپرتیروئیدی خفیف |
| TSH (کم)، T4 (بالا / متوسط)، T3 (بالا / متوسط) = هایپرتیروئیدی |
| TSH (کم)، T4 (کم / متوسط)، T3 (کم / متوسط) = بیماری کم کاری تیروئید غده هیپوفیز و یا نادر |
Abbrevation
FBS ——— قند خون ناشتا
MCHC —— غلظت متوسط همو گلوبین
WBC ——- شمارش گلبول های سفید…
RBC ——– شمارش گلبول های قرمز
HB ——— همو گلوبین
HC ——— (هماتو کریت) درصد گلبول های قرمز در خون
HCV ——- حجم متوسط گلبول های قرمز
HCH ——- مقدار متوسط همو گلوبین در گلبول های قرمز
R.D.W —– ضریب تغییرات اندازه گیری گلبول های قرمز
PLT ——– شمارش پلاکت ها
PTE ——– در صد پلاکت ها
MPV ——- حجم متوسط پلاکت ها
MCH ——- وزن متوسط هموگلوبین
MCV ——- حجم متوسط هموگلوبین
M/E ——– نسبت سلول های زاینده گلبول سفید به قرمز
RDW —— پهنای گلبول قرمز در منحنی
UA ——— تجزیه کامل ادرار PH،رنگ ،بو،توده های متراکم(
TGs——— تری گلیسیرید, چربی که باعث رسوب در رگها و عروق میشود